Гісторыя ўзнікнення свята 8 Сакавіка.
Гісторыя ўзнікнення і развіцця свята 8 Сакавіка вельмі цікавая. 8 сакавіка - гэта не проста свята жанчын, а свята барацьбы жанчын за свае правы. Па рознаму можна ставіцца да раўнапраўя паміж мужчынамі і жанчынамі або, як цяпер модна, гендэрнай роўнасці. 8 сакавіка, свята выказвання любові і падзякі жанчынам, мае даўнюю гісторыю. Смага пачытаць слабы пол спасцігла яшчэ старажытных рымлян. Яны праяўлялі яе звычайна менавіта 8 Сакавіка. Тады гэтае свята адзначалі "матроны". Матроны - жанчыны, якія нарадзіліся свабоднымі, якіх узялі шлюб, - атрымлівалі ад сваіх мужоў падарункі і былі акружаныя ўвагай і апекай.
Дзіўна, але 8 Сакавіка, нават рабыні вызваляліся ад сваіх абавязкаў. Рымлянкі апраналіся ў лепшае адзенне і прыходзілі ў храм багіні Весты .
Узнікла гэта свята, як дзень барацьбы за правы жанчын. 8 сакавіка 1857 года ў Нью-Ёрку сабраліся на маніфестацыю работніцы швейных і абутковых фабрык. Яны патрабавалі 10-гадзінны працоўны дзень, светлыя і сухія працоўныя памяшканні, роўную з мужчынамі заработную плату. Працавалі ў той час жанчыны па 16 гадзін у суткі, атрымліваючы за сваю працу грошы. Мужчынам пасля рашучых выступаў удалося дамагчыся ўвядзення 10-гадзіннага працоўнага дня. На многіх прадпрыемствах у ЗША паўсталі прафсаюзныя арганізацыі. У гэты дзень у многіх гарадах Нью-Ёрка сотні жанчын выйшлі на дэманстрацыю, патрабуючы прадстаўлення ім выбарчага права.
У 1910 годзе на Міжнароднай канферэнцыі жанчын сацыялістак у Капенгагене Клара Цэткін выступіла з прапановай аб святкаванні Міжнароднага жаночага дня 8 сакавіка, якая прагучала, як заклік да ўсіх жанчын свету ўключыцца ў барацьбу за раўнапраўе. Адгукаючыся на гэты заклік, жанчыны многіх краін уключаюцца ў барацьбу супраць галечы, за права на працу, павагу сваёй годнасці, за мір. У 1911 годзе гэта свята ўпершыню адзначалася 19 сакавіка ў Аўстрыі, Даніі, Германіі і Швейцарыі. Тады больш за мільён мужчын і жанчын прынялі ўдзел у маніфестацыях. Акрамя права выбіраць і займаць кіруючыя пасады, жанчыны дамагаліся роўных вытворчых правоў з мужчынамі.
У Расійскай імперыі ўпершыню Міжнародны жаночы дзень адзначаўся ў 1913 годзе ў Пецярбургу. У прашэнні на імя кіраўніка горада было заяўлена аб арганізацыі "... навуковага раніцы па жаночых пытаннях". Улады далі дазвол, і 2 сакавіка 1913 года ў будынку Калашнікоўскай хлебнай біржы на Палтаўскай вуліцы сабралася паўтары тысяч чалавек. Парадак дня навуковых чытанняў уключала пытанні:
- права голасу для жанчын;
- дзяржаўнае забеспячэнне мацярынства;
- аб дарагоўлі жыцця.
У наступным годзе ў многіх дзяржавах Еўропы 8 сакавіка, ці прыблізна ў гэты дзень, жанчыны арганізавалі маршы ў знак пратэсту супраць вайны.
У 1917 годзе жанчыны Расіі выйшлі на вуліцы ў апошнюю нядзелю лютага з лозунгамі "Хлеба і свету". Праз 4 дні імператар Мікалай II адрокся ад пасады, часовы ўрад гарантавала жанчынам выбарчае права. Гэты гістарычны дзень выпаў на 23 лютага па юліянскім календары, які ў той час выкарыстоўваўся ў Расіі, і на 8 сакавіка па грыгарыянскім календары.
Міжнародны жаночы дзень 8 сакавіка з першых гадоў Савецкай улады стаў дзяржаўным святам. З 1965 года гэты дзень стаў не рабочым. Існаваў і яго святочны рытуал. У гэты дзень на ўрачыстых мерапрыемствах дзяржава трымала справаздачу перад грамадствам аб рэалізацыі дзяржаўнай палітыкі ў адносінах да жанчын.
Паступова Міжнародны жаночы дзень у краіне губляў сваю палітычную афарбоўку.
Пасля распаду Савецкага Саюза дзень 8 сакавіка застаўся ў пераліку дзяржаўных святаў Рэспублікі Беларусь. Адзначаецца Міжнародны жаночы дзень і ў Азербайджане, Грузіі, Казахстане, Кіргізіі, Малдове, Таджыкістане, Туркменіі, Украіне, як Міжнародны жаночы дзень; ва Ўзбэкістане як Дзень маці; ў Арменіі яго адзначаюць 7 красавіка як Дзень мацярынства і прыгажосці.